Natuurhistorisch & Volkenkundig

NVM Oudenbosch

Fossiel haaientand

De droge zomer zorgde voor aardig wat overlast. De lage waterstand zorgde er echter voor dat scheepswrakken, oeroude boomstronken uit de laatste ijstijd en andere spullen die achterbleven op de rivierbodem ineens zichtbaar werden. Daarnaast verschenen er ineens nieuwe tijdelijke vindplaatsen voor fossielen. Bij het NVMO hebben we fossielen uit rivieren die al veel eerder werden gevonden. Een leuk voorbeeld is een grote haaientand uit de schelde.

Het betreft een tand van de Otodus megalodon uit de Antwerpse haven bij de voormalige suikerfabriek in Berendrecht die zo’n 50 jaar geleden werd gevonden. De tand heeft een mooie serratie, de kartels aan de zijkant. Megalodons zijn de grootste haaien die er ooit op aarde hebben rondgezwommen. Tanden van deze soort vullen met gemak een mensenhand. Helaas is er weinig bekend hoe de dieren er precies hebben uitgezien. Haaien hebben een kraakbeenskelet, Dit zachte weefsel vergaat net als alle andere zachte lichaamsweefsels vrijwel direct als het dier sterft. Tanden zijn er wel veelvuldig bewaard gebleven, mede doordat haaien continu hun tanden blijven wisselen.

Met behulp van de vele vondsten van megalodontanden zijn pogingen gedaan om het dier te reconstrueren. Hoewel de soort zelf al miljoenen jaren is uitgestorven zwemmen er nog steeds over de hele wereld andere haaiensoorten rond. Het dier kon waarschijnlijk een lengte van 13 meter bereiken. In zijn grote bek zaten in de bovenkaak mogelijk 24 rijen tanden en in de onderkaak 20 rijen tanden. Naar de mondhoeken toe werden de tanden steeds kleiner. Bij de voedseljacht komen er gigantische krachten op het gebit te staan, er sneuvelt bij haaien dan ook zo nu en dan een tand. Geen probleem, ze hebben een zogenaamd revolvergebit. Achter elke tand staan nieuwe rijen tanden klaar, Raakt er een tand verloren, dan wordt deze meteen vervangen door een nieuwe.

In Nederland worden af en toe megalodontanden gevonden bij het strand van Cadzand, de plek waar de Schelde de Noordzee in stroomt. Dit strandje aan de Westerschelde staat bekend om haar ‘zwarte goud’. Menig toerist heeft hier haaientanden gezocht, al zijn ze meestal van kleinere haaiensoorten. Daarnaast zijn er ook in de Achterhoek en Zuid-Limburg tanden terug gevonden van de megahaai. En zelfs in Brabant zitten er in de bodem. Er zijn vondsten bekend uit de voormalige zandwinplaats ‘De Kuilen’ bij Langenboom.

Mocht u meer willen weten over geologie kom dan op 25 september zeker langs in ons museum.  De gea-kring West-Brabant is deze dag aanwezig met informatie en activiteiten rondom mineralen en fossielen. Er zal een tijdelijke tentoonstelling zijn met bijzondere stukken uit privecollecties. Stands waar mineralen en fossielen gekocht kunnen worden, maar ook gedetermineerd kunnen worden. Een boeiende presentatie over geologie en de Stichting Geologische Activiteiten. Voor kinderen is er een zandbak waar zij zelf mineralen en fossielen in kunnen zeven.