Natuurhistorisch & Volkenkundig

Op 9 april vieren we Pasen. Van oorsprong een Christelijk feest om de opstanding van Jezus te vieren. De naam is te herleiden naar het Joodse Pesach. In de huidige tijd denken we bij Pasen minder vaak aan het geloof. Begrippen die we nu vaak als eerste zullen benoemen zijn de Paashaas, chocolade eitjes en Paaskuikens. Of misschien besteden we de extra vrije dag aan een dagje shoppen op een woonboulevard. Een verhaal, geschreven door Jacob Grimm, over een Germaanse vruchtbaarheidsgodin ligt mogelijk aan de basis van de Paashaas. Deze Ostera zou zich op aarde vertonen als een haas. De eerste vermelding van een Paashaas is in Duitsland. Dit was in een proefschrift van de Frankfurtse arts Johannes Richter, die in 1682 promoveerde. Bij het NVMO houden we het liever bij een echte haas. Wist u overigens dat ons museum beide paasdagen gewoon open is?

Sinds kort hebben we een rariteitenkabinet. Onder rariteiten verstaan we zeldzame voorwerpen, in vroeger tijden was het een gewoonte om in een kast met allerlei eigenaardige voorwerpen te pronken. In de geest van historische kabinetten hebben we in onze gehoorzaal een kast gevuld met buitenbeentjes Een van onze opgezette hazen zou hier niet in misstaan. Mat zijn scheve snuitje is het niet zo natuurgetrouw geprepareerd zoals we dat tegenwoordig doen.

De haas komt oorspronkelijk uit Centraal-Azië, maar komt inmiddels ook in een groot deel van Europa voor. Het open cultuurgebied blijkt een zeer geschikte biotoop voor dit beestje. Samen vormen hazen en konijnen een familie binnen de orde van haasachtigen. De oren zijn een handig herkenningspunt. De haas heeft oren die langer zijn dan bij het konijn. Bovendien staan de oren recht omhoog en hebben een zwart puntje. Hazen zijn tevens een stuk groter dan konijnen. Beide dieren zijn geliefde hapjes voor roofdieren, maar de haas is een heuse sprinter. Er kan zo maar een snelheid van 65 kilometer per uur bereikt worden.

Vindt je een holletje, dan is dit van een konijn. Die worden doof, blind en kaal geboren en hebben daardoor veel zorg nodig voordat ze het nest kunnen verlaten. Hazen zijn bij hun geboorte al verder in hun ontwikkeling. In de eerste dagen leven ze nog veel in de bescherming van een hazenleger, maar al vlug trekken ze de wijde wereld in.

Bij konijnen onderscheiden we in onze omgeving het Europees konijn en tamme konijnen. De grotere neef is een stuk wilder en lijkt daardoor niet meteen op de Paashaas. Het is de mens dan ook nooit gelukt de haas te domesticeren.