Natuurhistorisch & Volkenkundig

NVM Oudenbosch

maart 2025Als iemand tijdens een vakantie roept op zoek te gaan naar granaten is het even schrikken. Geologen zullen er echter niet van op kijken. Granaat is een groep mineralen met een kubisch kristalstelsel. Alle soorten granaten hebben vergelijkbare fysische eigenschappen en kristalvormen, maar verschillen in chemische samenstelling. De verschillende soorten zijn pyroop, almandien, spessartien, grossulaar, uvaroviet en andradiet.

Granaatsoorten zijn te vinden in vele kleuren, waaronder rood, oranje, geel, groen, blauw, paars, roze, bruin, zwart en kleurloos. De roodachtige tinten komen het meest voor en zijn het meest gekend, ze worden onder meer verwerkt tot sieraden.
Het mineraal granaat wordt vaak aangetroffen in metamorfe en in mindere mate stollingsgesteenten. Een stollingsgesteente is het door vulkanen uitgespuugde vloeibare gesteente dat als lava is uitgehard. Metamorf gesteente is het gesteente in onze aardkorst dat door bijvoorbeeld hoge druk of door temperatuursverandering van samenstelling verandert.
 
Een variëteit van granaten is hessoniet, dat we ook onder de naam grossulaar kennen. De naam grossulaar komt van 'ribes grossularia' Latijn voor kruisbes. Grossulaar komt voor in verschillende kleuren, bruin, rood, kleurloos en groen. Het wordt gevormd in kalkrijke gesteente door metamorfie, maar kan ook gevormd worden door hydrothermale processen in breuken van kalkrijke gesteenten. Het is een calcium-aluminiumsilicaat, wat verklaart dat er kalkgesteente nodig is om het te vormen. In geslepen vorm kan het gemakkelijk verward worden met de duurdere edelstenen, maar het soortelijk gewicht biedt dan uitkomst om ze te herkennen. Deze hessoniet komt uit Brazillië. Dit land is na Sri Lanka en India één van de belangrijke vindplaatsen van deze granaatsoort.

Granaatsoorten worden al sinds de bronstijd gebruikt in sieraden en als schuurmiddel. De transparante exemplaren worden dan vaak geslepen als edelstenen, ondoorzichtige granaten worden gebruikt voor industriële doeleinden.